Trafik Stresine Karşı En İyi Silahınız: Müzik
Öyle bir çağda yaşıyoruz ki, basit bir sesli komutla telefonunuz ya da akıllı cihazlarınız dilediğiniz podcast veya müziği anında kulaklarınıza getirebiliyor. En sevdiğiniz melodileri yad etmek veya keyifli bir podcast’ı dinlemek için ideal yerlerin başında da arabalar geliyor. Öyle ki çoğumuz için herhangi bir şey dinlemeksizin yol gitmek neredeyse imkansız! Peki ama, dinledikleriniz sürüşünüzü etkiliyor mu dersiniz?
Araştırmacılar, bu sorunun cevabının “evet” olduğunu söylüyor. Hatta, dinlediğimiz şeylerin bir işe dikkatimizi verme ve en iyi şekilde yerine getirme konusundaki etkilerini araştıran pek çok araştırma var.
Trafikte Stresi Yönetmek İçin Müziği Nasıl Kullanabilirsiniz?
Gündelik hayatta en çok müzik dinlediğimiz yerlerin başında arabalarımız geliyor ve araba kullanmak, bir noktadan sonra otomatik bir refleks haline gelse de, dikkat gerektiren bir iş; ve eğer dinlediklerimiz yaptığımız işin kalitesini etkiliyorsa, o halde arabada dinlenecek müziklere dikkat etmemiz gerekir, öyle değil mi?
Özellikle büyük şehirlerde yaşayanlar için araba kullanmanın çok da keyifli bir şey olduğunu söyleyemeyiz. Pandemi dönemiyle hayatımıza giren karantina saatleri nedeniyle, günün neredeyse her saati kendini gösteren yoğun trafik, şehirli insanın en büyük stres kaynaklarından biri. Yoğun trafikte sıkışıp kaldığınızda, kendinizi stresli hissetmeniz oldukça normaldir. Siz farkında olmasanız da vücudunuzun yarattığı stres kalp çarpıntısına, hatta tansiyonunuzun yükselmesine neden olabilir.
Araştırmalar, her gün işe gidip gelirken yaşadığınız bu ufak stresin zamanla etkisini artırabileceğini gösteriyor. Ancak bu strese boyun eğmek zorunda değilsiniz! Trafik stresine karşı en iyi silahınız aslında arabanızın stereo sistemi olabilir.
Arabada Dinlenecek Şarkılar Sürüş Stresini Frenleyebilir
Complementary Therapies in Medicine’da yayınlanan bir araştırma için müziğin kalp stresini nasıl etkilediğini incelemek için 18-23 yaş gurubundan beş sağlıklı kadın seçilmiş. Bunun nedeni ise, “önceki çalışmalar kadınların işitsel uyarıma daha duyarlı olduklarına dair kanıt bulunması” olarak gösteriliyor. Ayrıca ekibin çalışma için çok deneyimli olmayan sürücüler seçtiklerini de belirtmek gerek. Zira deneyimli sürücüler stresle daha kolay başa çıkabilirler.
Araştırmacılar, sürücülerin nasıl etkilediğini değerlendirmek için göğüslerine takılan kalp atış hızı monitörleri kullanıyorlar. Denek gurubu, aynı koşullar altında iki farklı günde aynı rotayı izliyor. Tek fark, ikinci gün arabada müzik dinliyor olmaları. Araştırmacılar kalp atış hızı monitörlerinden gelen verilere baktıklarında, müzik eşliğinde araba sürdüklerinde kalp atış hızı değişkenliğinin daha fazla olduğunu, yani daha rahat olduklarını keşfediyorlar.
Occupational Ergonomics dergisinde yayınlanan benzer başka bir çalışmada da müziğin beyinlerimizi harekete geçirip motivasyonumuzu ve enerji algımızı geliştirebildiği gösteriliyor. Egzersiz yaparken sevdiğiniz enerjik bir şarkı duyduğunuzda nasıl gaza geldiğinizi hatırlayın.
Müzik ve Psikoloji
Quotemehappy.com adlı bir sigorta şirketi, bu durumu araştırmak üzere bir müzik psikolojisi projesi gerçekleştirmiş. Müzik türü tercihleri ile sürüş davranışı arasındaki ilişkiye, İngiliz sürücülerden oluşan büyük bir deney grubu üzerinden bakmışlar. Şirket, 2000’den fazla üyesini deneye davet etmiş. Sonuçlar ne diyor dersiniz?
Tahmin edileceği üzere, davul ve bas ağırlıklı heavy metal müzik dinleyen kişilerin agresif sürüş davranışları sergileme olasılığı klasik müzik dinleyicilerinden daha fazla. Mevcut ankete göre daha genç sürücüler istatistiksel olarak bu türleri daha çok dinliyor ve de agresif sürüş gösterme olasılıkları daha yüksek oluyor.
Bununla birlikte, rol oynayabilecek faktörlerin başında ses ve tempo da var. Bu tür müzikler genellikle yüksek sesle dinlenir. Hızlı ve yüksek sesli müziğin araba kullanırken dikkat dağıtacağı da aşikar. Fakat şaşırtıcı olan, rock ve metal müziğe göre çok daha sakin sayılabilecek cazın etkileri. Sonuçlar caz dinleyenlerin hız cezası aldığını gösteriyor! Caz müziğinin karmaşıklığı, sürücünün müziğe daha fazla dahil olmasına (analitik olarak dinleme) ve hız konsantrasyonunu kaybetmesi anlamına geliyor olabilir. Anket aynı zamanda caz dinleyicilerinin diğer türlere göre çok daha uzun yolculuklar yaptığını ve dolayısıyla hız kameralarıyla karşılaşma olasılıklarının daha yüksek olduğunu da belirtmekte. Üstelik, müzik ne kadar rahatlatıcı olsa da vokallerin fazla olduğu şarkıların dikkat dağıttığı da araştırmada gösterilenler arasında. O halde biz ne dinleyeceğiz?
Araba kullanırken müzik dinlemek hem pozitif hem de negatif etkiler doğuruyor gibi gözüküyor. Bu etkilerin her ikisi de iki ana faktör tarafından yönlendiriliyor diyebiliriz; dinlenilen müziğin kendine özgü nitelikleri ve kişisel deneyim ve tercihler.
Şarkı sözü içeren müzik, enstrümantal müzikten potansiyel olarak daha dikkat dağıtıcı. Ya da yüksek sesle müzik dinlemek muhtemelen konsantrasyonu bozuyor. Ancak dinlediğimiz şeye göre bu etkilerin değiştiği de ortada. Başka bir deyişle tanıdık olmayan müzikler, iyi bildiğimiz melodilere kıyasla daha fazla dikkat dağıtıcı oluyor diyebiliriz. Dinlediğimiz müziği sevmemek ya da bilmemek konsantrasyonumuzu olumsuz etkileyebilir. Alın size araba kullanırken yolcularınıza kendi müziğinizi diretmek için harika bir bahane!